Τηλεοπτικές συζητήσεις: Νεοελληνικός Διαφωτισμός

Ανεβάζω δοκιμαστικά ολόκληρη την εκπομπή.

Γραφή σε Greeklish: Μια δια βίου θητεία στην προχειρογραφία και την ασάφεια.

«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα…»

Δ.Σολωμός.

"Με απωθεί και με τρομάζει πάντα η σοβαροφάνεια,
γιατί προδίδει πενία πνεύματος,
γιατί αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο των ανεγκέφαλων.
Το χιούμορ είναι το ισχυρότερο τονωτικό του μυαλού
και το λαμπρότερο λουλούδι του ανθρώπινου πολιτισμού.
Ιδιαίτερα όταν υπονομεύει συνειδητά τον ίδιο τον διακινητή του."

Θόδωρος Χατζηπανταζής (Θόδωρος Κρητικός)
Ομότιμος Καθηγητής Θεατρολογίας.

Ορθάνοιχτη επιστολή

Προς :

Διδασκάλους και διδασκάλισσες(ειδικώς),

Καθηγητάς και καθηγήτριες(ειδικώς),

Φοιτητές, φοιτήτριες,

Μαθητάς και μαθήτριες,

Φίλους και οχτρούς,

Έλληνες και ελληνίδες της διασποράς, (δευτερευόντως),

Τις συμπαθείς συνομοταξίες των χασομέρηδων, γυρολόγων και μπανιστηρτζήδων του Διαδικτύου,

Το Χριστεπώνυμον πλήρωμα,

Τους κουρείς,

Τους κούριερ,

Τους οπαδούς των ΕΛ και τους μελετητές του Νοστράδαμου,

Και, γενικώς, προς όσους\ες γράφουν, ακόμα, τα ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες..


Είναι βαριά η γλώσσα του τσολιά ή περί Greeklish ο λόγος

Τι ειν’ ή πατρίδα μας; αναρωτιόταν πριν από έναν αιώνα ο ποιητής, μην ειν’ οι κάμποι, τα βουνά κτλ.; Μην είναι (και) η γλώσσα;

Διακόσια και βάλε χρόνια αγώνων για «να γρικά» ο λαός τη γλώσσα του κινδυνεύουν να πάνε στράφι μπροστά στην ανεξέλεγκτη επιδρομή της νεοελληνικής αφασίας και του ωχαδερφισμού. Πρωταγωνιστές, δυστυχώς, σε αυτή την περισπούδαστη προσπάθεια δεν είναι οι «αμόρφωτοι» και οι «χυδαίοι», ο απλός κόσμος πάντα εκτιμούσε τα γράμματα, με τους δήθεν μορφωμένους είχε, και ορθώς το πρόβλημα. Πρωτοπόροι, λοιπόν, του…νεοελληνικού…μετανεωτερικού «κινήματος» ΓραφωΟπωςΜουΓουσταρειΚαιΛογαριασμόΔεΔίνω,
αναδεικνύονται αρκετοί δάσκαλοι/ες και καθηγητές/τριες.

Αυτή η εμπειρική παρατήρηση ήταν, άλλωστε, και η αφορμή για να γράψω αυτό που ακολουθεί, το οποίο προοριζόταν απλώς για τον «τοίχο» μου. Ακολουθούν, με μικρή διαφορά είναι αλήθεια, χιλιάδες εγγράμματοι ( τρομάρα τους/μας) για να τελειώσει η ατέλειωτη ουρά με τον Νώντα το φορτηγατζή ο οποίος δεν μπορεί στο κάτω-κάτω να μασουλάει, να οδηγεί, να πίνει φράπα, και να γράφει ταυτόχρονα στα ελληνικά. Με το Νώντα πρόβλημα ουδέν. Είναι και δικαίωμα του άλλωστε. Μια πιό έγκυρη ενημέρωση για το φαινόμενο μπορείτε να διαβάσετε για μια σχετική έρευνα του Μωυσή Μπουντουρίδη, επίκουρου καθηγητή στο Τμήμα Μαθηματικών. Δεν ισχύει όμως ακριβώς το ίδιο για όσους/ες η συντεταγμένη πολιτεία όρισε θεματοφύλακες της γλώσσας. Αυτοί αντίθετα έχουμε υποχρέωση, τουλάχιστον ηθική και επαγγελματική, να χρησιμοποιούμε σωστά την ελληνική γλώσσα στο δημόσιο λόγο και χώρο. Και μη μου πείτε ότι το «σωστά» είναι «σχετικό», κάθε γλώσσα έχει στοιχειώδεις κανόνες… Σύμφωνα λοιπόν με την κοινή λογική και τη…διεθνή πρακτική, τα αγγλικά γράφονται με αγγλικούς-λατινικούς χαρακτήρες, τα ελληνικά με ελληνικούς και τα σουαχίλι με σουαχίλι. (νομίζω)…, αυτό επιτάσσει το γλωσσικό αίσθημα. Κάθε γλώσσα έχει το αλφάβητό της, πώς να το κάνουμε τώρα... Είπαμε, η γλώσσα είναι ζωντανή, η πολυτυπία είναι πλούτος και ομορφιά, λέξεις πάνε κι έρχονται, λεκτικοί τύποι γεννιούνται και πεθαίνουν, αλλά εδώ δεν πρόκειται ακριβώς περί αυτού…

Δεν αναφέρομαι, προφανώς, στις ελάχιστες περιπτώσεις βιαστικής γραφής, στην επικοινωνία με τα λειτουργικά συστήματα του Η/Υ, σε πραγματικά χρηστικούς λόγους ή σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν το ελληνικό αλφάβητο, ζούνε χρόνια στο εξωτερικό κ.λ.π., αναφέρομαι στη συστηματική και δημόσια χρήση των Greeklish στο γραπτό λόγο, ιδιαίτερα σε χώρους όπως το Facebook.

Πήραμε τη ζωή μας λάθος;

Πολλά από αυτά που γράφω είναι κοινός τόπος, τα λέμε και τα διδάσκουμε καθημερινά στα σχολεία. Έχει μαλλιάσει η γλώσσα μας, για την ορθογραφία, τη σύνταξη, τη " σωστή έκφραση", την πληρότητα και τα συναφή. Ξαναλέω, λοιπόν, ότι είμαστε υπεύθυνοι/ες, ως δάσκαλοι\ες, ενδεχομένως και ως απλοί ακόμα χρήστες του διαδικτύου, για τον αισθητικό, γλωσσικό και νοηματικό βιασμό της ελληνικής γλώσσας. Δεν πρόκειται για σχολαστικισμό, ούτε για κανενός είδους γλωσσικό εθνικισμό, και έχω βαρεθεί να ακούω ανοησίες και προφάσεις εν αμαρτίαις για «ταχύτητα», «ευκολία», «συνήθεια» και τέτοια.

Είχαμε και στο χωριό μας «ιντερνέτ» (κατά τα υπέροχα παροξύτονα: «σαντουίτς-σαντουίτσια» «αλμπούμ-αλμπούμια»..) και  «συνηθίσαμε» από τα μικράτα μας; Εύκολο είναι να ζητάμε, ως δάσκαλοι/ες από 8χρονα και 10χρονα παιδιά να γράφουν, να διαβάζουν, να μαθαίνουν κανόνες κλπ, κι εμείς ας έχουμε να πιάσουμε μολύβι απ’ το πανεπιστήμιο… κι όταν το πιάνουμε γράφουμε τσάτρα πάτρα greeklish…

Ματαίως λοιπόν, χιλιάδες άνθρωποι, των γραμμάτων και όχι μόνο, έδωσαν τη ζωή και την ψυχή τους για την ελληνική γλώσσα…
Τα σύγχρονα τέκνα της Ελλάδος, σπουδαγμένα με τον ιδρώτα των εργαζομένων-φορολογούμενων, δεν ορρωδούν προ ουδενός…, δεν κωλώνουν δηλαδή μπροστά σε τίποτα. Ούτε που τους περνάει από το μυαλό ότι έχει οποιαδήποτε σχέση η δουλειά από την οποία ψωμίζονται με τον τρόπο της δημόσιας γραπτής έκφρασης τους. Του νέο-έλληνα ο τράχηλος (γλωσσικό) ζυγό δεν υποφέρει...

Τα greeklish θολώνουν τη σκέψη μας, αφού διαταράσσουν τη διαλεκτική σχέση συμβόλου-νοήματος, γράμματος-φθόγγου κ.τ.ο., για τα οποία θα έγραφα πιο έγκυρα, αν είχα το χρόνο να ανατρέξω στη βιβλιογραφία. Στην ουσία, εμπειρικά μιλώντας, έχουμε μια βίαιη, ενοχλητική, ανοίκεια, μίζερη και ζορισμένη ανασημασιοδότηση γραμμάτων, λέξεων και προτάσεων, χωρίς στοιχειώδη συνοχή και κανονικότητα. Αυτή είναι βεβαίως, όπως είπα, μια εμπειρική διαπίστωση, ειδικοί, γλωσσολόγοι ή άλλοι, δεν ανήκω σε αυτούς, πιθανόν θα μπορούσαν να μας πουν περισσότερα.


Πολύ κακός έγινα, ας βάλω ένα τραγούδι να αλλάξω το κλίμα:




Για να το πούμε απλούστερα, δεν μαθαίνουμε σχεδόν καμιά λέξη από αυτές που γράφουμε ή διαβάζουμε σε greeklish. Γράφουμε και διαβάζουμε λέξεις γυμνές από το ιστορικό, ετυμολογικό και σημασιολογικό τους ένδυμα. Οι λέξεις, μεσοπρόθεσμα ή και αμέσως, γίνονται άχρηστες λέξεις, αφού δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να ενταχθούν στον εννοιολογικό μας κόσμο, στο λεξιλόγιο μας, στη γλωσσική μας εξάρτυση (και όχι εξάρτηση, για όσους πήγαν φαντάροι…). Αυτές ακριβώς οι «λέξεις» ταιριάζουν στο χέρι και το στόμα του ενστικτώδους καταναλωτή κάθε λογής προϊόντων, της τηλεοπτικής και συγγραφικής σαβούρας συμπεριλαμβανομένων.. (Λίγο άσχετο: πάντα μου άρεσε το σύνθημα «Πέντε μέρες τρως αγγούρι, και το Σάββατο είσαι μούρη!).

Συνεχίζω, αν και έχω την αίσθηση ότι γράφω πράγματα φανερά, «ως τα οπίσθια των πυγολαμπίδων», όπως έλεγε  ο Ροΐδης: Πληκτρολογώ λ.χ. πυγμάχος και έχω τη δυνατότητα να αντιληφθώ τη σχέση πυξ-μάχη, να …ακούσω Πυξ-Λαξ, να φέρω στο νου μου τη λέξη λάκτισμα, τη λέξη πυγμή κλπ, αναλόγως με τις ανησυχίες και τα γούστα του καθένα. Ομοίως έχει, κατ’ εμέ, μια σημασία να ξέρω ότι το έξυπνος είναι εκ του εξ+ύπνος, το Γυμνάσιο έχει σχέση με το γυμνό κ.τ.ο. Δημιουργώ δηλαδή συνδέσεις, ανακαλύπτω συνάφειες, ιστορικές αναφορές, αλλαγές σημασιών, ορθογραφικές αλλαγές, αντιθέσεις και ασυνέχειες και, σε κάποιες περιπτώσεις, «κατακτώ» περισσότερες από μια σημασίες της λέξης. Αντιθέτως, οι γραφές pix, phx pucx pics, exipnos, eksipnos κλπ, δε μου λένε τίποτα συγκεκριμένο, και πάντως δε με κάνουν σοφότερο ως προς το κοινωνικό, πολιτιστικό και γλωσσικό περιβάλλον που γέννησε τη λέξη, εκτός κι αν οι ελληνικές λέξεις είναι «θείες», όπως γράφουν κάποιοι φιλόδοξοι ημιμαθείς και κουφιοκεφαλάκηδες τελευταία…, οπότε απαλλάσσονται και οι γλωσσολόγοι από τον κόπο. Οι Έλληνες γλωσσολόγοι των πανεπιστημίων μας, με λίγες εξαιρέσεις, αφήνουν ανενόχλητους τους κάθε λογής καραγκιόζηδες να αλωνίζουν και να πουλάνε τρελά τα αποκυήματα της κερδοφόρου φαντασίας τους. Εδώ ο άλλος ισχυρίζεται ότι διάβασε το δίσκο της Φαιστού (εύγε γίγα του πνεύματος, Προμηθέα του Ελληνισμού, είσαι για Νόμπελ, αδίκως, πολύ αδίκως, σου το στέρησε το παγκόσμιο «ανθελληνικό» κατεστημένο!). Η λέξη, για να τελειώνω σιγά-σιγά το παραλήρημα, στερείται ουσιαστικά τον πλούτο των πληροφοριών που «φέρει», χάνει σημαντικό μέρος της αισθητικής και «ιστορικής» αξίας της και υποβιβάζεται διαρκώς σε απλό «σήμα».
Τα greeklish, παρά τα λεγόμενα περί του αντιθέτου, είναι ένας τρόπος γραφής πιο «δύσκολος» από τα ελληνικά. Τα ελληνικά κουτσά στραβά τα ξέρουμε, ως μητρική ή και ως δεύτερη γλώσσα. Πάνω σε αυτά που ξέρουμε, ενδεχομένως, μπορούμε να «χτίσουμε». Τα greeklish δεν υφίστανται ως «θεμέλιο»,αφού δεν συγκροτούν έναν στοιχειωδώς επαρκή κώδικα επικοινωνίας για τους λόγους που αναφέραμε και προηγουμένως. Τα Greeklish δεν μπορούν να μας κάνουν καλύτερους σε καμία περίπτωση, μας κάνουν σίγουρα χειρότερους ως αναγνώστες, πιο ανεπαρκείς «συγγραφείς» και, ταυτόχρονα, ταλαιπωρούν χωρίς λόγο τα μάτια υμών και αυτών που μας διαβάζουν.

Εν ολίγοις, το μήνυμα σε γραφή greeklish δεν μεταφέρεται «γρήγορα και αποδοτικά», μεταφέρεται δυσχερέστερα και είναι «φτωχότερο»και συνήθως δυσανάγνωστο.

Θεωρώ, ακόμη, εξαιρετικά εύστοχες τις παρατηρήσεις κάποιου Α.Β. σε σχόλιο ενός σχετικού γκρούπ για τη σχέση αγγλικών και ελληνικών χαρακτήρων και …νεοελληνικών zombie, τις παραθέτω αυτούσιες:

«Υπάρχουν όμως κανόνες για το πώς πρέπει να αποδίδονται οι ελληνικοί original χαρακτήρες με το λατινικό αλφάβητο. Το Η, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται αντί της δασείας που έπαιρναν αρχαίες ελληνικές λέξεις όπως hippopotamus, Hippokrates. Τα νεοελληνικά zombie που χρησιμοποιούν Greeklish όμως, βάζουν h αντί γιά το η, κάτι που είναι εξοργιστικό! Άσε πάλι το... 8 αντί γιά θ και άλλες χονδροειδέστατες κοτσάνες. Σύμφωνα με τους κανόνες λοιπόν, ο Μιχάλης θα πρέπει να αποδοθεί σαν Michalis και ΟΧΙ σαν Mixalhs, και η Αγία Κυριακή σαν Agia Kyriaki και ΟΧΙ Kupiakh. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως τα ονόματα και τα τοπωνύμια μπορεί να διαβαστούν και από αγγλόφωνους. Ένας ξένος μπορεί (κακήν-κακώς) να διαβάσει και να προφέρει το Kyriaki, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να καταλάβει, διαβάσει, η να προφέρει το... Kupiakh. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή δικαιολογία για να γράφει κανείς Greeklish. Μερικοί ισχυρίζονται πως ο υπολογιστής τους δεν έχει την δυνατότητα να γράψει ελληνικά, αλλά πρόκειται απλώς για ψηφιακό αναλφαβητισμό εκ μέρους τους. Όλα τα μοντέρνα λειτουργικά υποστηρίζουν ελληνικά (και όλες τις άλλες γλώσσες του κόσμου) και είναι πολύ εύκολο να εγκαταστήσεις την ελληνική γραφή και το ελληνικό πληκτρολόγιο αν δεν είναι ήδη προεγκατεστημένα στον υπολογιστή σου.»
Στον ίδιο «τοίχο» κάποιος Σ.Ζ., επίσης εύστοχα, γράφει: «Οποία γελοιότητα κύριοι… γράφουμε τα ονόματά μας στα greeklish. Το να το γράφεις αγγλικά έχει νόημα στην περίπτωση που έχεις φίλους στο εξωτερικό (όπως εγώ). Το να το γράφεις στα greeklish είναι επιεικώς βλακώδες και ανούσιο. Π.χ. γιατί κάποιος που τον λένε Γιώργο γράφει Giwrgos. Εκ των πραγμάτων μόνο οι ανεγκέφαλοι Έλληνες που γράφουν τοιουτοτρόπως θα τον αναζητήσουν έτσι.»

ΕΙΛΙΚΡΙΝΈΣΤΑΤΟΣ κάποιος άλλος, ανανήψας από τη «νόσο» των greeklish, σημειώνει, χωρίς τόνους ακόμη,..: «Πλεον ομως σχεδον ολα τα pc υποστηριζουν ελληνικα και μπορει ο καθενας σιγα σιγα να μαθει να τα γραφει ας μην βαζει τονους οπως κανω και εγω. Συνηθησα να γραφω greeklish και πλεον εχω σοβαρο προβλημα με την γλωσσα μ και το συντακτικο της. Ειναι πολυ ευκολο να συνηθησεις κατι αλλο αλλα πολυ δυσκολο να επανερθεις στο φυσιολογικο τροπο συνταξεις. ΜΗΝ ΨΑΡΩΝΕΤΕ ΟΤΙ ΜΕ ΤΑ GREEKLISH ΓΡΑΦΕΤΕ ΑΠΛΑ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ, ΑΜΑ ΣΥΝΗΘΗΣΕΙς ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙς ΕΞΗΣΟΥ ΓΡΗΓΟΡΑ ΚΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ ΣΩΣΤΑ!!!»

Θα τελειώσω τα παραθέματα με την παρατήρηση κάποιου Τ.Ρ.:

«Η αλήθεια είναι ότι γράφοντας ελληνικά αναδείχνεται η ολοκληρωμένη αισθητική ομορφιά των λέξεων κι η ουσία της έκφρασης.. Συνειδητά έχω επιλέξει να γράφω μόνο ελληνικά και συχνά πυκνά αντιμετωπίζω πρόβλημα στις συνομιλίες μου είτε με εμένα που δυσκολεύομαι να διαβάζω τα "φραγκοχιώτικα", που έλεγε ένας καθηγητής μου, είτε με τους άλλους που τα ελληνικά τους...βαραίνουν..».


Μουσικό διάλειμμα:






Που πας ρε Καραμήτρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Τι κομίζουμε στον πολιτισμό και τον κόσμο; Θάλασσα, ήλιο και γκρικ καμάκι; Άσε που και απ’ αυτά ξεμένουμε, οσονούπω..Ο πολυπολιτισμός προυποθέτει πολιτισμούς, επομένως και τη γλώσσα ως συστατικό τους στοιχείο.

Για δοκιμάστε μια φορά να γράψετε και να διαβάσετε ένα ποίημα , του Μπρέχτ ας πουμε, γραμμένο με αγγλικούς χαρακτήρες…. Αν και μάλλον γίνομαι κουραστικός, θα το επιχειρήσω:

Ma8aine kai t aploystera gi aytoys
Poy o kairos toys hr8e
Pote den ein arga
Ma8aine to avg de se ftanei ma si
Na to ma8aineis mi soy kakofanei
Xekina prepei ola nata xereis
Esi na pareis prepei tin exousia
Ma8aine an8rvpe sto asilo
Ma8aine an8rope sti filaki
Ma8aine gineka sthn koyzina ma8aine 60xrone!
Esy na pareis prepei thn exoysia
Psa3e gia sxoleio astege
Promh8epsou gnwsi pagwmene
Peinasmene arpa3e to biblio ein ena oplo!
Esy na pareis prepei thn exoysia
Min ntrepese na rwtiseis syntrofe
Mhn afe8eis na pi8ese
Ma8e na blepeis sy o idios
Oti den xereis o idios
Ka8olu den to xereis
Elegxe to logariasmo
Esy 8a ton plhrwseis
Psa3e me ta daxtyla to ka8e shmadi
Rwta pws brethike edw
Esy na pareis prepei thn exoysia

Παρακάτω το ίδιο ποίημα στα ελληνικά:

“Μάθαινε και τ’ απλούστερα! Γι’ αυτούς
που ο καιρός τους ήρθε,
Ποτέ δεν είναι πολύ αργά!
Μάθαινε το αβγ, δε σε φτάνει, μα συ
Να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί!
Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις!
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
Μάθαινε άνθρωπε στο άσυλο!
Μάθαινε άνθρωπε στη φυλακή!
Μάθαινε γυναίκα στην κουζίνα! Μάθαινε εξηντάχρονε!
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
Ψάξε για σχολείο άστεγε!
Προμηθέψου γνώση παγωμένε!
Πεινασμένε, άρπαξε το βιβλίο: είν’ ένα όπλο.
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις Σύντροφε!
Μην αφεθείς να πείθεσαι.
Μάθε να βλέπεις συ ο ίδιος!
Ό,τι δεν ξέρεις ο ίδιος
καθόλου δεν το ξέρεις.
Έλεγξε το λογαριασμό
Εσύ θα τον πληρώσεις.
Ψάξε με τα δάχτυλα το κάθε σημάδι
Ρώτα: πως βρέθηκε αυτό εδώ;
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία ”

Μπ. Μπρεχτ

Μπορείτε να φανταστείτε ένα ανάλογο αποτέλεσμα, αν επιχειρήσετε να γράψετε με λατινικούς χαρακτήρες το παρακάτω απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο:

«Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν•
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ' εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν•
και των Αρμάτω' οι ταραχές, όχθρητες, και τα βάρη, 5
του Έρωτος οι μπόρεσες και τση Φιλιάς η χάρη•
αυτάνα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέραν,
ν' αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέραν
σ' μιά Κόρη κ' έναν Άγουρο, που μπερδευτήκα' ομάδι
σε μιά Φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι. 10
Κι όποιος του Πόθου εδούλεψε εις-ε καιρόν κιανένα,
ας έρθει για ν' αφουκραστεί ό,τ' είν' εδώ γραμμένα•
να πάρει ξόμπλι κι [α]ρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνει
πάντα σ' αμάλαγη Φιλιάν, οπού να μην κομπώνει.
Γιατί όποιος δίχως πιβουλιά του Πόθου του ξετρέχει, 15
εις μιάν αρχή [α' βασανιστεί], καλό το τέλος έχει.»

Αν δεν βρήκατε «διαφορά», πάω πάσο, δεν υπάρχει λόγος να συνεχίσετε τη ανάγνωση. Θα μου πείτε υπάρχει περίπτωση να γράφουμε στίχους, ποιήματα, “και τέτοια”; Υπάρχει και παραϋπάρχει, καλύτεροι είναι δηλαδή οι στίχοι του Καρβέλα και του Πλούταρχου; Περιττό να αναφέρω ότι στα greeklish, όλα τα σημεία στίξης δεν έχουν κανένα σταθερό και συγκεκριμένο νόημα…άρα σχεδόν καταργούνται, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Παρεμπιπτόντως στο διαδίκτυο, εκτός από τσόντες και μπάλα, μπορεί να βρει κανείς λεξικά και ποίηση. Εξαιρετική.
Αναφέρθηκα στην εισαγωγή στο Μακρυγιάννη, επειδή ήταν «αγράμματος» και γιατί μιλούσε μια αυθεντική "δημοτική", τη γλώσσα του λαού, φωνογραφικά αποτυπωμένη. Οι δημοτικιστές και πολλοί λεξικογράφοι τον εκτιμούσαν και τον μνημόνευαν συχνά.

Για αγράμματος καλά τα κατάφερε, οι «γραμματιζούμενοι», που λένε και στο χωριό μου, είναι αυτοί που καταδίκασαν ολόκληρες γενιές «στα πιο βαθιά χασμουρητά».

Τα greeklish είναι «η γλώσσα του υπολογιστή», λένε αβασάνιστα ορισμένοι/ες. Αυτό βεβαίως δεν ισχύει ακριβώς, η γλώσσα "του υπολογιστή" είναι γλώσσα προγραμματισμού, ή είναι απλώς η γλώσσα του κάθε χρήστη, αν εννοούμε τον «τρόπο» που γράφει. Οι γλώσσες έχουν αλφάβητο, συντακτικές δομές, κανόνες, ομιλητές πιθανόν κλπ, τα οποία δεν είναι του παρόντος. Το πολύ να πούμε ότι είναι "ιδιόλεκτος", "αργκό" ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Κανενός είδους εξέλιξη, και μάλιστα θετική, δε βλέπω στα greeklish, τα οποία, επαναλαμβάνω, δε συγκροτούν "γλώσσα". Αλίμονο, ακόμη, αν απλώς "μάθουμε τη γλώσσα των νέων παιδιών", η οποία σε καμιά περίπτωση δεν συνιστά ένα ολοκληρωμένο και ικανό γλωσσικό όργανο. Οι κοινωνίες προχωρούν, όσο προχωρούν, με βάση το συσσωρευμένο πολιτιστικό πλούτο της ανθρωπότητας, ο οποίος «εκφράζεται» ποικιλοτρόπως, (γραπτός λόγος, μουσική, τέχνες κλπ).

     Λόγω αυτού του πλούτου εγώ, εσείς και όλοι, μπορούμε, όσο μπορούμε, να γράφουμε και να μιλάμε. Υπάρχει μια ολόκληρη συζήτηση για τους «απλούς» και «επεξεργασμένους» γλωσσικούς κώδικες, την οποία, επίσης, δεν μπορούμε να κάνουμε εδώ. Γενικότερα τη γλώσσα "τη δίνουμε" στα παιδιά, δεν είναι "των παιδιών" ακριβώς, δε φυτρώνει όπως η Αθηνά από το κεφάλι του Δία. Δε συνιστά, λοιπόν, κανενός είδους προσφορά στη «νέα γενιά» η υιοθέτηση ενός ατελούς, άχαρου και ελλειμματικού κώδικα-τρόπου επικοινωνίας, όπως θα προσπαθήσω να δείξω και στη συνέχεια.   

      Kαι τέλος πάντων γράφοντας ελληνικά βελτιώνεις και την ταχύτητα πληκτρολόγησης, κάτι που ίσως είναι χρήσιμο, αφού με τα χαρτομολύβια γράφουμε όλο και λιγότερο και σε ελάχιστες πλέον περιπτώσεις... Και σίγουρα κερδίζουμε πολύ περισσότερο χρόνο, τελικά, σε σχέση με αυτόν που υποτίθεται ότι χάνουμε…

Οι αυτόματοι διορθωτές, γενικά, κάνουν καλή δουλειά. Θα περίμενε κανείς ότι με τη βοήθεια τις τεχνολογίας θα γράφαμε όλο και καλύτερα, είναι λυπηρό να γράφουμε χειρότερα…Τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά αν αναλογιστεί κανείς ότι από δω και πέρα, ολόκληρες γενιές παιδιών θα γράφουν πολύ περισσότερο στον Η/Υ, παρά στο σχολείο, χαραμίζοντας κυριολεκτικά χιλιάδες εργατοώρες άσκησης στη γραφή, οτιδήποτε κι αν γράφουν…

Τα Greeklish είναι ακατάλληλα ακόμη και για συνταγές μαγειρικής ή οδηγίες χρήσης. Για να γίνω πιο βιωματικός, που είναι και της μοδός, έχουμε και λέμε:

1 kilo kima mosxarisio
1feta aspro mpagiatiko psomi
4 kremmydakia
2 koytalies trimmeno tiri
2 ayga
1koytalia oyzo
1 koytalia ntomatopelte
3 alati-piperi
¼ koypas ladi(gia toys keftedes) kai ladi gia to thganisma.

Και η ίδια συνταγή στα ελληνικά:

1 κιλό κιμά μοσχαρίσιο
1 φέτα άσπρο μπαγιάτικο ψωμί (το βρέχουμε και το στραγγίζουμε καλά με το χέρι)
4 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
3 κουταλιές τυρί τριμμένο
2 αυγά
1 κουταλιά ούζο
1 κουταλιά ντοματοπελτέ
Μαϊντανό ψιλοκομμένο
Αλάτι
Πιπέρι
Αλεύρι
1/4 κούπα λάδι (για τους κεφτέδες) και λάδι για το τηγάνισμα.

Προτιμώ, λοιπόν, όπως οι περισσότεροι ελληνόγλωσσοι φαντάζομαι, το δεύτερο τρόπο γραφής, γιατί διαβάζω πιο εύκολα τη συνταγή, τη θυμάμαι καλύτερα, κάνω λιγότερο χρόνο να την κατανοήσω κλπ. Αν και, για να είμαι ειλικρινής, τα κεφτεδάκια θα βγουν το ίδιο νόστιμα, αυτό είναι διαπιστωμένο…

«Βρήκαμε παπά ας θάψουμε πέντε έξι», και προχωρώ, πάμε σε πιο λαϊκότροπες εκφράσεις: Prepei na toxei h koytra soy na katebazeis pseires, ή ελληνιστί: «Πρέπει να το’ χει η κούτρα σου, να κατεβάζεις ψείρες»,…ήθελα να γράψω, σα να ακούω ένα μπάρμπα μου να το λέει, μη σας πω άρχισα να ξύνομαι… Η παροιμία στην πρώτη περίπτωση χάνει τη ζωντάνια και τν εκφραστικότητά της, αν καταλάβει ο αναγνώστης ότι πρόκειται για παροιμία.. Η προχειρογραφία των greeklish μου στερεί ακόμα τη δυνατότητα να πειραματίζομαι με μια σειρά από συντακτικά και εκφραστικά σχήματα, με αποτρέπει από οποιαδήποτε ετυμολογική προσέγγιση της γλώσσας, περιορίζει τους κώδικες, τις αμφισημίες και τις σημασίες που χρησιμοποιώ, ποιοτικά και ποσοτικά, με ευνουχίζει γλωσσικά και εκφραστικά.

Βέβαια η συντομογραφία ή τα διάφορα γραφικά με γράμματα, σύμβολα, εικόνες, σχήματα κλπ, συνιστούν έναν παράλληλο κώδικα και έχω παρατηρήσει εξαιρετικά όμορφους συνδυασμούς, τους οποίους δεν μπορώ να παραθέσω, γιατί δημιουργήθηκαν σε άλλο γραφικό περιβάλλον. Μερικά είναι αριστουργήματα, ο αριθμός τους όμως είναι αμελητέος, είναι μάλλον οι παπαρούνες στα χωράφια της αγραμματοσύνης, παρά ο «κανόνας»…Όταν λοιπόν οι νεωτερισμοί στο επίπεδο των συμβόλων γίνονται μαστόρικα, με φαντασία, γνώση και μεράκι χαίρεσαι να τους «διαβάζεις», είναι στοιχείο πλούτου, άλλο όμως αυτό και άλλο πατάω ό,τι φτάσουν τα δάχτυλά μου και «ό,τι κατάλαβες, κατάλαβες»…


Συμπέρασμα πρώτο: Τα greeklish Βλάπτουν Σοβαρά Τη Γραπτή Επικοινωνία.

Συμπέρασμα δεύτερο: Ελάχιστα Σοβαρά Πράγματα Μπορούμε Να Γράψουμε σε greeklish.

Γλιτώσαμε από τη Σκύλλα της καθαρεύουσας και του λογιοτατισμού, να δούμε πως θα γλιτώσουμε από τη Χάρυβδη της νεοπλουτίστικης βαρβαρότητας...Ποιο «σημαίνον» και ποιο «σημαινόμενο»; Ο καλός ο μύλος όλα τα αλέθει, δεν «κολλάει», θεωρεί δε ως μεγάλα ψώνια δεκάδες σοβαρούς ανθρώπους και ιδίως κάτι ηλίθιους, εγγλέζους παρακαλώ, που έφαγαν τα νιάτα τους για να καταγράψουν σε ένα απίστευτης υπομονής έργο, σχεδόν το σύνολο των λέξεων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Τίποτα «αδερφάρες» θα ήταν που δεν έβρισκαν γκόμενο και δεν είχαν με τι να ασχοληθούν. Εμείς, ως «απόγονοι» του Σωκράτη και του Πλάτωνα, άρα και ως ..αυτονόητοι βιολογικοί φορείς της «σοφίας» τους, πρωτοτυπούμε ξανά, χαράσσουμε νέους δρόμους... Η ζωή είναι τόσο ωραία! Η «ζωή είναι αλλού» λένε οι πιο ψαγμένοι,, όλα είναι «τέλεια», γιατί να σκοτιζόμαστε με «λεπτομέρειες»..; Άσε μην πάρουν χαμπάρι ότι είμαστε ανορθόγραφοι… βολεύει η αγγλοελληνική θολούρα..

θα αναφωνήσω μαζί με το μακαρίτη Βασίλη Ραφαηλίδη: «Δία, Για Ποιους Κρατάς Τους Κεραυνούς Σου;»

Για να επανέλθω, κάπως, στο θέμα, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι τα greeklish είναι η «γλώσσα των νέων». Όσο κι αν έψαξα, δε συνάντησα ούτε ένα νέο μπλόγκερ που να γράφει τα ελληνικά με αγγλικούς χαρακτήρες, για την ακρίβεια δεν συνάντησα ΚΑΝΕΝΑΝ να γράφει με αυτόν τον τρόπο, όταν εκθέτει τις σκέψεις του κτλ.. Αυτά αφορούν βεβαίως τους δημιουργούς και τους διαχειριστές των ιστοσελίδων κλπ, και δε μιλάμε για την ιστοσελίδα της, συμπαθούς κατά τα άλλα, θύρας 4 .. ΟΛΟΙ/ΕΣ γράφουν ελληνικά, γιατί πολύ απλά η ελληνική, ως «γλωσσικό όργανο», προσφέρει ασύγκριτα περισσότερες εκφραστικές δυνατότητες. Μου αρέσουν οι αρχαίες εκφράσεις ας πούμε, και αστειευόμενος, για λόγους συντομίας ή για πλάκα γράφω: «ο γέγονε, γέγονε»( ό,τι έγινε, έγινε).Σύμφωνα με το νεοελληνικό γραφικό έθος θα έπρεπε να γράψω: «o gegone gegone», γραφή η οποία αλλοιώνει ουσιαστικά, αν δεν καθιστά εντελώς ασαφές και «άγνωστο», το «μήνυμα» που ήθελα να μεταφέρω. Επιπλέον καταργούνται τα εισαγωγικά και μια σειρά σημείων στίξης, αφού η χρήση τους δεν έχει κανένα κοινώς αποδεκτό νόημα, είναι απλώς μουτζούρες.

Συμπερασματικά, η «νίκη» ή έστω η επικράτηση των greeklish είναι φαινομενική και βραχύβια, όσοι/ες ασχολούνται με τα γράμματα, όσοι/ες απλώς θέλουν να είναι σαφέστεροι, εκφραστικότεροι, αποτελεσματικότεροι κλπ, εξακολουθούν να έχουν δεκάδες λόγους να αντισταθούν στην προχειρογραφία που επελαύνει και να αξιοποιήσουν παράλληλα όλες τις πρωτόγνωρες και συχνά συναρπαστικές δυνατότητες γραφής τις οποίες προσφέρει η τεχνολογία στην εποχή μας.

Τι μένει; Η επιπόλαια «άποψη» της σιωπηρής, και μάλλον ανορθόγραφης πλειονότητας, την οποία, στην περίπτωση μας τουλάχιστον, ουδόλως έχουμε διάθεση να σεβαστούμε.

Αν ήταν να συμφωνούμε και να πράττουμε, γενικώς, σύμφωνα με αυτά που θέλουν «οι πολλοί», εξήγησα σε ποιους αναφέρομαι, θα έπρεπε λ.χ. να καταργήσουμε κάθε είδους εκπομπές τέχνης, (λίγοι τις βλέπουν..), να γκρεμίσουμε κάμποσες βιβλιοθήκες ( ελάχιστοι, συγκριτικά, τις επισκέπτονται..) και να κάνουμε πολλά -πολλά Ηondos Center (πλήθη συρρέουν καθημερινά, να «ξεσκάει» ο κόσμος…), να καταργήσουμε εντελώς το εξαιρετικό Β’ πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας (με τα σκυλάδικα «κονομάνε»..) και άλλα φιλολαϊκά μέτρα, στους χαλεπούς καιρούς της παγκοσμιοποίησης, που τα έξοδα των νεόπλουτων αεριτζήδων τρέχουν.
Θα μου πεις, τι περιμένεις από μια κοινωνία η οποία λούζεται καθημερινά έναν εσμό από μίμους και γελωτοποιούς, από μια χώρα η οποία έχει αναγορεύσει σε πρότυπο ζωής τον κάθε χαμπάρα, τον κάθε ηλίθιο, την κάθε σαχλοπαντιέρα; Στα ΜΜΕ, στην πολιτική, στα σχολεία, στο διαδίκτυο.. Παντού φτάνει το απέραντο δίχτυ της αμορφωσιάς και της ασημαντότητας. Δεκάδες κότες κακαρίζουν ολημερίς το τίποτα και εμείς στη συνέχεια το συζητάμε… Αν δεν μας τρομάζει το τέρας, μάλλον είναι γιατί έχουμε αρχίσει να του μοιάζουμε… καταπώς είπαν άλλοι, σοφότεροι από μας..

Να κλείσω λέγοντας ότι δεν ελπίζω, άμεσα, να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα, επί του προκειμένου δε, έχω την αίσθηση ότι πολλοί χρήστες είναι κολλημένοι σε αυτό τον τρόπο γραφής όπως τα στρείδια στο βράχο. Και αυτό δεν αλλάζει εύκολα, με χιουμοριστικά, να μην παρεξηγούμαστε, κείμενα σαν αυτό που είχατε την υπομονή να διαβάσετε. Οι περισσότεροι έπεσαν στην παγίδα της ευκολίας από το πρώτο λεπτό, και δεν προβληματίστηκαν καθόλου.

Οι λόγοι είναι ίσως πολλοί, τα «ορθογραφικά λάθη», η εγγενής δυσκολία της ελληνικής κ.α. και σίγουρα έχουν σχέση με τη γλωσσική μας παιδεία γενικότερα. Ωστόσο, κατά την άποψη μου, τα greeklish προτιμούνται και για έναν άλλο σημαντικό λόγο: δε μαρτυρούν τίποτα το ουσιαστικό, δεν εκθέτουν το γραφιά τους, δεν εμφανίζονται ως χαφιέδες του προσωπικού ύφους. Λειτουργούν, τελικά, ως το κοινό θολό τζάμι που μας κρύβει όλους. Όλοι γράφουν το ίδιο, τα ίδια, για τα ίδια. Αυτό είναι ίσως αποτέλεσμα μιας ενδόμυχης και ενστικτώδους διάθεσης να «εκτεθούμε» λιγότερο. Επομένως, για αυτό το όλο και «λιγότερο», τα greeklish φτάνουν και περισσεύουν.
Δε θέλω βεβαίως, ούτε μπορώ, "να επιβάλω", τίποτα, όπως, μάλλον άκομψα, έγραψε κάποιος σε ένα σχόλιο. Την άποψη μου γράφω, μεταξύ τυρού και αχλαδίου, και κανέναν «άδοξο αγώνα» δεν έχω την αίσθηση ότι διεξάγω. Μου αρκεί να προσπαθώ να μάθω στα παιδιά «γράμματα», και αρνούμαι απλώς να  υποστώ γλωσσική, ιστορική και σημασιολογική λοβοτομή, αρνούμαι να «ξεχάσω κι αυτά που ξέρω» …


Τι να πεις για τον άλλο τραγέλαφο; Χιλιάδες μέλη ομάδας περί «Θεϊκού ελληνικού αλφαβήτου» ή κάτι τέτοιο, γράφουν «όπως κάτσει». Το ελληνικό αλφάβητο, λέει, «δεν είναι τυχαίο» είναι «προσευχή προς τους θεούς!», και επειδή δεν το γράφουμε και δεν το λέμε σωστά, σαν έμμετρη προσευχή δηλαδή, οι θεοί θύμωσαν και έστειλαν στη χώρα μας χιλιάδες ηλίθιους για να μας ταλαιπωρούν και να μας θυμίζουν το διαρκές αμάρτημα μας, θα συμπλήρωνα…

«Των ελλήνων οι κοινότητες», φαίνεται ότι ζούνε σε άλλο γαλαξία τελευταία, μαζί με τους Έψιλον, το Λιακόπουλο και τα άλλα εθνικιστικά φρούτα οι οποίοι θα μας σώσουν με τα «υπερόπλα» τους. Μην ανησυχείτε πατριώτες, ψυχραιμία ελ-λαδέμποροι!, Δεν κινδυνεύουμε από καμιά ανθελληνική συνωμοσία, κατέχουμε σε υψηλές συγκεντρώσεις το μόνο υπερόπλο εγνωσμένης αποτελεσματικότητας: τη βλακεία. Η χώρα κρατάει γερά, μπορείτε κι εσείς να πουλάτε καλύτερα την τηλεοπτική πραμάτεια σας. (παρένθεση: το τι κοτσάνα κυκλοφορεί στο διαδίκτυο για την ελληνική γλώσσα δεν περιγράφεται, μιλάμε για σκληρά ναρκωτικά, για εθνική ντόπα...).

Επικίνδυνη κατηγορία θεωρώ, επίσης, τους εγχώριους, τους 'χαλαρούς" και «άνετους» και υποτίθεται αριστερούληδες και προοδευτικούς, καθώς και τους γλυκούληδες δεξιούς αλά Μύκονος, αλλά για αυτούς και για άλλα θα επανέλθω. δεν μπορεί να περνάνε τα πάντα, έτσι, ατελώνιστα..

Να το κάνουμε τουριστικό θέρετρο το μαγαζί, τη χώρα, να τελειώνουμε. Να έρχονται οι τουρίστες να τα ακουμπάνε κι εμείς να πλουτίζουμε, ως γκαρσόνια, γρυλίζοντας και βαβίζοντας τα «σύγχρονα» ελληνικά.


Υ.Γ 1. Συγγνώμη για το ύφος, αλλά νιώθω ήδη καλύτερα. Την επιείκειά σας, ευχαριστώ. Διαπιστώνω, με ανακούφιση, ότι είναι πολλοί άλλοι που έχουν ανάλογες απόψεις.

Υ.Γ.2 Αν δε συμμορφωθούν ορισμένοι δάσκαλοι και δασκάλες θα προβώ σε συγκεκριμένες ενέργειες, ήτοι:

α) Θα τους καταγγείλω στην εκπομπή της
ΆνναςΜπορώΚαιΤακονομάωΔρούζα.

β) Θα ζητήσω από το νέο υπουργό παιδείας να τους βάλει να γράψουν και να απαγγείλουν 666 φορές: Νι – νι το νι – νι, Νύχτωσε, νύχτα, νύχτωσε, Μαύρη ειν’ η νύχτα στα βουνά, στους κάμπους πέφτει χιόνι. Με τον Άρη κάνουμε τζετ σκι μαζί στη Μύκονο, και τρώμε στην ίδια ταβέρνα στην Αράχοβα, έχω τα μέσα.

Υ.Γ. Φαντάσου, σεβαστέ αναγνώστα, τι θα γράφουμε όταν βγούμε στη σύνταξη. Περισσότερα και.. σοβαρότερα, προσεχώς.
Δ.Τ.

Θεσσαλονίκη, Οκτώβρης του 2008, αργά το βράδυ.